Het is alweer bijna een decennium geleden dat ik een roman las. De laatste jaren heb ik eerlijk gezegd alleen boeken gelezen die iets bijdroegen aan mijn persoonlijke ontwikkeling. De heks van Limbricht heeft daar verandering in gebracht!
De laatste Nederlandse heksenvervolging
Het boek over De heks van Limbricht trok mij aan door het onderwerp. Een op waarheid gebaseerd verhaal (als ik dan een roman lees, dan heeft dat wel echt mijn voorkeur) over Entgen Luijten, de laatste vrouw die in Nederland vervolgd is als heks. Bijna 350 jaar na deze laatste heksenvervolging in Nederland (1674) is het moment gekomen om het échte verhaal naar buiten te brengen. Een verhaal wat verteld moet worden, wat intrigeert en waarin de hoofdpersoon heel helder wordt neergezet.
Een sterke vrouw
Entgen is haar hele leven eigenzinnig geweest. Ze volgde haar eigen pad en voldeed niet aan de norm, die volgens de kerk heerste. Ze haalde haar kracht uit de natuur, stond voor haar idealen en liet zonder enige gêne van zich horen. Haar moeder, die uit schaamte en schuldgevoel, zich vol op het katholieke geloof stortte, kon Entgen niet bereiken met haar ideologieën. Ze hield zich het thuiswonende deel van haar leven klein en kalm, maar begon zich steeds meer uit te spreken toen ze op eigen benen ging staan en haar liefde en levenspartner Jacob ontmoette.
Waar vrouwen in die tijd gestuurd door de kerk, vroom, dienend en in de schaduw van hun man door het leven hoorde te gaan, liet Entgen zich in met mannenzaken, zoals onderhandelen over hun oogst en haar aanwezigheid als enige vrouw bij bijeenkomsten voor een op handen staand protest tegen de landheer.
Je leert Entgen kennen en leeft met haar mee. Ze is een ontzettend inspirerende vrouw, die zich nooit zal laten vertellen hoe ze haar leven moet leiden, ongeacht de mening van de mensen om haar heen óf de invloed van machthebbers. Ze staat voor de waarheid, is oprecht en behulpzaam en heeft respect voor de natuur.
Kennis van de natuur
Haar kennis en liefde voor de natuur krijgt ze mee van haar oma en vader, die voor zijn werk dagelijks op de hei te vinden is. Door haar kennis van de natuur, bijvoorbeeld de maanstanden, genezende werking van kruiden en het gedrag van dieren als voorbode van het aankomende weer, weet ze jaar na jaar een goede oogst te behalen. Dat in combinatie met onder andere haar ‘scherpe tong’, maakt dat de Limbrichtenaren naar haar kijken als een buitenstaander met een tikje jaloezie en afgunst. De kerk heeft geen vat op haar en met of zonder man rooit ze haar eigen boontjes prima.
Entgens arrestatie
Het boek begint met haar arrestatie, waarna ze vanuit de kerker van het kasteel terugblikt op haar leven en de beschuldigingen tegen haar als heks. Wat ze ook zegt en welke marteling ze ook doorstaat, haar oneerlijke proces lijkt erop gebrand haar te laten bekennen. Entgen is ontzettend sterk en houdt vast aan de waarheid, waardoor het proces voor de machthebbers steeds ongemakkelijker wordt. Zelfs de dorpelingen die de beschuldigingen aan haar adres gedaan hebben, worden naar verloop van tijd onrustig en spreken over haar mogelijke vrijlating, tegen ieders verwachting in. Maar of ze daarmee op tijd zijn en of ze daar enige invloed mee kunnen uitoefenen?
Historisch onderzoek prachtig vertaald
Een prachtig verhaal wat mij vanaf het begin greep. Steeds wilde ik verder blijven lezen en ik baalde een beetje toen het boek uit was. Susan Smit heeft een historisch onderzoek vertaald in een aangrijpend verhaal wat al die jaren later eindelijk verteld kan worden. Susan is natuurlijk de aangewezen persoon om Entgen voor altijd in het licht te zetten in plaats van haar naam in het donker van de kerker te laten ronddwalen. Met dank aan Susan Smit heeft Nederland er een voorbeeld in Entgen bijgekregen, die opstaat voor onderdrukking en een symbool is van kracht, moed, zelfverzekerdheid en standvastigheid.
Vrouwen binnen de huidige maatschappij
Gelukkig is er 350 jaar later veel veranderd en hebben we als vrouwen veel meer vrijheid en gelijkheid in ons leven. Toch zijn we er nog niet helemaal en sluimert de vrouwelijke onderdrukking nog voort in bijvoorbeeld de kansen op de arbeidsmarkt, salarissen en seksuele intimidatie. Als je in de roman leest voor welke onzin vrouwen in de middeleeuwen op de brandstapel kwamen, dan is dit laatste stukje emancipatie wat we nog weg te werken hebben een kwestie van tijd.
De Heks van Limbricht: een pareltje
Ik heb ontzettend genoten van De heks van Limbricht en vond het inspirerend, interessant, confronterend en aangrijpend tegelijk. Een aanrader voor liefhebbers van sterke vrouwfiguren in een op feiten gebaseerd historisch verhaal. Laat je mij weten wat je van het boek vind?
Een leuke boekentip voor kinderen kun je ook vinden op de blog. Ik zal in de toekomst meer delen over de boeken die ik lees en de lessen die ik eruit haal. Wordt vervolgd…